Witamina A – nazwą tą określa się grupę pokrewnych związków chemicznych, które posiadają aktywność biologiczną transretinolu. Prowitaminą A są niektóre barwniki karotenoidowe. Szczególną rolę pod tym względem odgrywa beta-karoten.

Wchłanianie retinolu, a zwłaszcza karotenów, ułatwione jest w obecności tłuszczów i kwasów żółciowych. We krwi znajdują się specyficzne białka transportujące retinol, natomiast karoteny wiążą się z lipoproteidami. Zapasy witaminy A gromadzą się w wątrobie i przy normalnym wysyceniu ilość ich jest wystarczająca na pokrycie potrzeb ustroju w okresie do 6 miesięcy.

Witamina A jest między innymi niezbędna w utrzymaniu prawidłowej czynności narządu wzroku oraz błon śluzowych.

Jednym z wczesnych objawów deficytu tej witaminy jest upośledzenie widzenia o zmierzchu tzw. kurza ślepota.

Obecnie w Polsce zalecane jest dostarczenie dziennie osobie dorosłej ok. 5000 jednostek międzynarodowych witaminy A, co odpowiada ok. 1000 ng retinolu przy założeniu, że 2500 j.m. pochodzi z retinolu a następne 2500 j.m. z beta-karotenu. FAO/WHO podaje, że wystarczająca jest dawka niższa, w mianowicie 750 ng witaminy A dziennie. Norma ta nie ulega zmianie dla osób ciężko pracujących i dla stref klimatycznych. Warto wiedzieć, że wszelkie infekcje oraz stany podwyższonej temperatury wpływają na obniżenie ilości witaminy A w surowicy krwi.

Należy również podkreślić, że witamina A w większych dawkach jest toksyczna. Szczególnie niebezpieczne jest przedawkowanie witaminy A w postaci preparatów farmakologicznych (wniosek nasuwa się sam — trzeba zażywać pod ścisłą kontrolą lekarską). Naturalne, zawarte w produktach roślinnych karoteny nie wykazują żadnych właściwości toksycznych. Witamina A w formie, która może być toksyczna, występuje tylko w produktach zwierzęcych, takich jak masło, żółtko jaj, oleje rybne, wątroba.

W diecie wegetariańskiej niedobory witaminy A nie występują. Najbogatszymi w witaminę A lub jej prowitaminy są: :marchew, sałata zielona, szpinak, pomidory.

Warto wiedzieć, że źródłem retinolu jest również witaminizowana margaryna.