Zapotrzebowanie energetyczne człowieka

Dla całej przyrody ożywionej pierwotnym źródłem energii jest słońce. Energia ta, zgromadzona w związkach organicznych wytwarzanych w roślinach, pośrednio jest przekazywana zwierzętom i ludziom. Wegetarianizm jest więc, przez usunięcie pośredniego etapu przekazywania energii słonecznej do organizmu człowieka poprzez zwierzę, najprostszą i najlepszą metodą wykorzystania tej energii.

Energię wyraża się w dżulach (J) choć w nauce o żywieniu najczęściej posługujemy się tradycyjną jednostką, jaką jest kaloria. Tzw. duża kaloria (Kcal) jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1 kg wody o 1°C (ściśle od 14,5°C do 15,5°C)

Zależnie od wieku człowieka, jego trybu życia i szeregu innych czynników zapotrzebowanie energetyczne i materiałowe może układać się na różnym poziomie.

Pokrycie tych potrzeb możliwe jest tylko na drodze przemian pośrednich, jakim w ustroju ulegają składniki pokarmowe, głównie węglowodany, tłuszcze i białka. Metabolizm człowieka w różnych stanach fizjologicznych oraz np. aktywności zawodowej czy innej, można zmierzyć. Pominiemy tu metody pomiaru podając jedynie, że pojęcie podstawowej przemiany materii p.p.m. łączy się z takim stanem, gdy organizm znajduje się w całkowitym spokoju fizycznym i psychicznym. Jest to stan, w którym człowiek nie porusza się, jest na czczo i nie odczuwa ani zimna, ani gorąca. Podstawowa przemiana materii służy jako wskaźnik prawidłowego funkcjonowania organizmu, a więc zdrowia. Dla łatwości zapamiętania przyjmujemy, że człowiek zdrowy ma p.p.m. na poziomie 1 kcal w ciągu 1 godz. na 1 kg masy ciała. Obliczenie p.p.m. przy tym założeniu jest bardzo proste, wystarczy pomnożyć ciężar ciała przez 24 a otrzymamy dobową p.p.m. To obliczenie znacznie odbiega od prawdziwej wartości, gdy chcielibyśmy zastosować je do dzieci. Dzieci z reguły mają znacznie wyższą przemianę materii.

Dla łatwiejszego zorientowania się w wydatkach energetycznych związanych z wykonywaniem różnych czynności przedstawiono tabelę 2.

Tabela 2

Wydatki energetyczne w kcal/h u mężczyzny dorosłego o masie 70 kg
wykonującego różne czynności (w zaokrągleniu)

Czynność

Zwiększenie wydatków
energii ponad poziom
p.p.m. w kcal/h

Całkowite wydatki
energii w kcal/h

na 1 kg
masy ciała

całego

organizmu

na 1 kg
masy ciała

całego

organizmu

Leżenie, odpoczynek

0,10

7

1,10

77

Siedzenie spokojne

0,43

30

1,43

100

Czytanie głośne

0,50

35

1,50

105

Stanie swobodne

0,50

35

1,50

105

Stanie na baczność

0,53

45

1,63

115

Ubieranie i rozbieranie się

0,69

48

1,69

118

Śpiewanie

0,74

52

1,74

122

Oprawianie książek

1,43

100

2,43

170

Lekkie ćwiczenia
fizyczne

1,43

100

2,43

170

Szycie butów

1,57

110

2,57

180

Powolny spacer
(Ok. 4 km/h)

1,86

130

2,86

200

Roboty ciężkie, prace metalurgiczne,
malowanie przem.

2,43

170

3,43

240

Dość forsowne ćwiczenia fizyczne

3,14

220

4,14

290

Marsz dość szybki
(6 km/h)

3,28

230

4,28

300

Schodzenie ze
schodów

4,20

294

5,20

364

Praca kamieniarska

4,71

330

5,71

400

Forsowne ćwiczenia fizyczne

5,43

380

6,43

450

Pływanie

6,14

430

7,14

500

Bieganie (ok. 8,5
km/h)

7,14

500

8,14

570

Szybki marsz (ok. 8,5 km/h)

8,28

580

9,28

650

Wchodzenie na
schody

14,71

1030

15,80

1100